Bij het lezen van Deleuze en Guattarie drijft beeld omhoog, ontstaat in mijn hoofd. Maar pas in het maken zelf zal het vorm krijgen.
Wat is kunst? Het creëren van nieuwe beelden. Van eigenzinnige beelden die voor meer mensen waarde hebben? Oorspronkelijke beelden?
Betrokkenheid is meer dan reageren op het (commerciële) nieuws, op ‘nieuwsberichten’. Betrokkenheid gaat om mede vormgeven van onze samenleving.
Dat is een taak voor burgers, niet speciaal voor kunstenaars. Het is echt een vergissing te eisen dat kunst ‘reageert’ op ‘nieuws’ of verwachten dat kunstenaars zich in hun werk over het samenleven uitspreken. De beeldend kunstenaar maakt beelden, de choreograaf bewegingen, de componist klanken. Ze kunnen en mogen zich uitspreken over de maatschappij in hun werk, zoals Weil, Brecht en Eisler, maar het is geen eis. Filmmakers kunnen , als de Dardennes of Leigh, films maken over maatschappelijk (on-)recht, het is geen vereiste.
Kunstenaars moeten beelden maken en ruimte creëren, bemiddelaars kunnen de verbinding met publiek versteken. Samen kunnen zij een krachtig relevant beeld vertonen, aanwezig doen zijn.
The fluid society isn’t bad, we just need a few anchors.
Housing, food, healthcare & education.
Er is niets mis met een open samenleving. We hebben geen strikte structuren nodig. Wel een paar ankers. Een paar fundamentele zekerheden. Huisvesting, voeding, gezondheidszorg, onderwijs.
Wat kunst is en kan zijn is flexibel, vloeibaar. Het wisselt voortdurend en per persoon. Het kan wel degelijk zinvol zijn om het te definiëren. Er is veel verwarring over. Kan amateurkunst bestaan? Is kunst een ‘kunstzinnig’ werk maken. Is het een houding? Ik neig naar het laatste. Jeder Mensch ist ein Künstler, zoals ook ieder mens tot de Uebermensch kan komen. Maar je moet veel doen om er te geraken.
Concentratie is voor mij het belangrijkst. Eigenheid is voor mij essentieel. Er is verschil tussen kunst en kunstje. Jeder Mensch ist ein Künstler omdat ieder mens iets eigens heeft. Maar weinigen doen moeite dit te ontdekken. Dat vergt concentratie, bestudering, aanvaarding. Open staan, aanwezig en aandacht zijn. En durven.
Ik voel me geen Amsterdammer, Nederlander en Europeaan. Ik voel me wel mens. Met mensen voel ik mij meer verwand dan met andere dieren en planten. Ik ken wel empathie jegens dieren en planten. Ik wil er zorgvuldig mee omgaan. Zoals ik dat ook met andere mensen wil. ‘Eigen volk’ken ik niet. We delen deze planeet met ons allen en daar zijn afspraken en gedragregels voor nodig. Dat is alles. Angst en agressie jegens onze soortgenoten is onnuttig.
Eenduidige verhalen zijn geen kunst. Kunst spreekt de VERBEELDING aan.
Alle kunst is abstract. Dat is een verschil tussen kunst en kunstig.
Spinoza heeft de basis gelegd, hij hlegt ons uit hoe het leven werkt, waartoe we samen leven, hoe ons denken en voelen werkt.
Om te leven moeten we nieuwe concepten creëren en dat is wat filosofen doen.
De filosoof die ik naast Spinoza het meest lees is Deleuze. Die alleen of met Guattari concepten creëerde. En ons wegen wijst en ons denken stimuleert. Want om te leven, nu, in verhouding tot onze omgeving hebben we concepten nodig.
Niet de concepten van de marketingmensen maar onze eigen concepten die we zelf denken. En die filosofen als Deleuze bedenken.
Vanuit de basis die Spinoza gelegd heeft.
kunst is vragen in beelden. in combinaties van beelden. vormgeven van vragen en daarmee de beschouwer helpen in ontwikkeling (vaak gepaard gaand met ontspanning).
kunst is onderzoek, naar wat is, niet is, kan zijn. Naar ruimte.
kunst is ervaring, het ervaren
We verdoen onze tijd. Met onnozele bezigheden om onszelf en elkaar bezig te houden. Onnuttig tijdverdrijf.
We zijn onnozel en worden onnozeler. We ontmenselijken.
Door en om te consumeren.
Wir sind uns unbekannt, wir Erkennenden, wir selbst uns selbst: das hat seinen guten
Grund. Wir haben nie nach uns gesucht, – wie sollte es geschehn, dass wir eines Tags
uns fänden? Mit Recht hat man gesagt: »wo euer Schatz ist, da ist auch euer
Herz«; unser Schatz ist, wo die Bienenkörbe unsrer Erkenntniss stehn. Wir sind immer
dazu unterwegs, als geborne Flügelthiere und Honigsammler des Geistes, wir kümmern
uns von Herzen eigentlich nur um Eins – Etwas »heimzubringen«. Was das Leben sonst,
die sogenannten »Erlebnisse« angeht, – wer von uns hat dafür auch nur Ernst genug? Oder
Zeit genug? Bei solchen Sachen waren wir, fürchte ich, nie recht »bei der Sache«: wir
haben eben unser Herz nicht dort – und nicht einmal unser Ohr! Vielmehr wie ein
Göttlich-Zerstreuter und In-sich-Versenkter, dem die Glocke eben mit aller Macht ihre
zwölf Schläge des Mittags in’s Ohr gedröhnt hat, mit einem Male aufwacht und sich fragt
»was hat es da eigentlich geschlagen?« so reiben auch wir uns mitunter hinterdrein die
Ohren und fragen, ganz erstaunt, ganz betreten »was haben wir da eigentlich erlebt? mehr
noch: wer sind wir eigentlich?« und zählen nach, hinterdrein, wie gesagt, alle die
zitternden zwölf Glockenschläge unsres Erlebnisses, unsres Lebens, unsres Seins – ach!
und verzählen uns dabei… Wir bleiben uns eben nothwendig fremd, wir verstehn uns
nicht, wir müssen uns verwechseln, für uns heisst der Satz in alle Ewigkeit »Jeder ist sich
selbst der Fernste«, – für uns sind wir keine »Erkennenden«…
Zur Genealogie der Moral, Friedrich Wilhelm Nietzsche
– citaten uit het gelijknamige werk van Gilles Deleuze –
p 12. Zodra we ons in een arm tijdperk bevinden, zoekt de filosofie haar toevlucht in de reflectie ‘op’… Als zij zelf niets creëert, wat kan zij dan doen, behalve reflecteren op? Dus reflecteert zij op het eeuwige, of op het historische, maar zijn slaagt er niet meer in zelf de beweging te maken.
De filosoof is niet reflectief, hij is een schepper.
het is een volledig nieuwe indeling van onderscheid maken, zoals Bergson het doet, de perceptie, de affectie en de actie als drie soorten van beweging.
…
Yes, certainly, it’s a form of pleasure, although not always. But I see this as part of my investment in being “on the lookout.” I don’t believe in culture to some extent, but rather I believe in encounters. But these encounters don’t occur with people. People always think that it’s with people that encounters occur, which is why it’s awful… Now, in this, that belongs to the domain of culture, intellectuals, meeting one another, this disgusting practice of conferences, this infamy. So encounters, it’s not between people that they happen, but with things… So I encounter a… painting, yes, or a piece of music, that’s how I understand an encounter.
Sometimes it just doesn’t work. Een hoofd vol gedachten en ideeën. En ik weet dat een bepaalde manier van werken niet werkt en toch probeer ik het weer. En het is gewoon niet goed, niet helder.
Het verbeelden van denken, daar gaat het waarschijnlijk niet om in kunst. Het creëren van nieuwe beelden die denken kunnen stimuleren.
Niet dat het lelijk is, maar het is gedoe, druk, niet vanzelfsprekend. Het beeld moet wel ergens over gaan maar niet anekdotisch zijn. Nou ja, maar eens een tijdje laten hangen en naar kijken.
Het gaat over het ervaren van ruimte. Een bezoekster van een installatie van Robert Irwin. Het beeld van de vrouw in het diffuse licht van Irwin is mooi. Maar moet ik niet zoeken naar een verbeelding van het ervaren? Het ervaren van licht en ruimte. En de bezoekster weglaten?
Zeker omdat ik haar een onderdeel laat zijn van een beeld dat ik gemaakt heb.
/…/ This cognitive uncertainty, already more or less apparent since the end of the 1960s, became blindingly obvious in the 1980s, and this had inevitable repercussions on the ideological foundations of politics, with the status quo in force since 1948 coming to a sudden end with the fall of the Berlin Wall and the subsequent disappearance of the USSR. The Left, moderate or radical, then retreated in disarray without offering a response of any kind, so that the sheer absence of any alternative ensured the total victory of an obsolete single thought anchored in neoliberalism that was utterly incapable of managing a globalized world of infinite complexity. The outcome of the debacle is, to say the least, unprecedented: an absolute ideological void occupied by a clearly redundant conception of the world, /../
Sigmar Polke, Paintings, Photographs and Films by Gloria Moure
Ediciones Poligrafa, 2005. page 9
