Le Zigzag

Het heelal is niet ontstaan in een Bigbang maar heeft zich ontvouwen in Le Zigzag, volgens Deleuze.
Dat zei hij weliswaar met een lach op zijn gezicht maar het is een uitspraak die past in zijn denken. Al is de Natuur oneindig in omvang en duur en kent ze feitelijk geen duur volgens Spinoza en hoeven we ons niet bezig te houden met het ontstaan.

Deleuze’s denken is heerlijk.
Spinoza was de filosoof van de blijheid, Nietzsche van de vrolijke wetenschap en ook Deleuze stemt vrolijk.

van mens naar consument (en weer terug)

Het kapitalisme is wezenlijk vervreemdend, niet perse door de eigendomsverhoudingen of productiemethoden maar door het feit dat ze de consumptie tot ultiem ideaal gevormd heeft. Produceren om te consumeren, leven om te consumeren. En daaraan gekoppeld een obsessief verlangen naar geld.
Waartoe? Nergens toe. Dit consumentisme is het ware nihilisme. Het brengt niets en nergens.

Wat brengt dan wel iets en ergens? Blijheid door ontwikkelen. Begrip door kennis verwerven. Vertrouwen door delen.
Consumeren is afleiding. En dat lijkt leuk afgeleid worden maar het glijdt voorbij, drijft weg. Ons leven, wij. Anno 2017 consumeren we meer dan ooit en we zijn bang. Dat bereiken we door te kopen, huren, diensten laten verlenen, reizen, kinderen kunnen bestellen en misschien binnenkort ook de dood, hoera.

‘Alles van waarde is weerloos’ schreef Lucebert. Waarheid is waardeloos anno 2017. Kennis is waardeloos. Babbelen voor geld is het hoogste.

Hoe concentreren we ons, hoe maken we ons leven weer levend?
Door waar te nemen, met alle zintuigen, te denken, te delen. ‘Fragst du mir wie soll ich leben? Tu was!’ was mijn favoriete tekst op een prentbriefkaart in de jaren 1980. Laten we vooral iets doen. Niet consumeren maar creëren.

brooklyn

Brroklyn an image by Tom van Teijlingen

These days, whenever I’m making new images which remind me of NYC I feel sad. Like that man  has taken away one of my favorite cities. Which is of course silly, but still, I won’t visit the US while this government is ruling.

SPINOZA – NIETZSCHE – DELEUZE

Als ik gesprekken met Deleuze (Pourparlers: 1972-1990) lees lijkt hij het over onze tijd te hebben, over nu. En dat is waarschijnlijk ook zo. Er is niets nieuws gekomen. Ja, het neo-liberalisme: de ultimisering van de consumptie. We glijden af, dat is geen vernieuwing. We ontwikkelen ons niet. Geld is zo belangrijk geworden, meer nog dan in Deleuze’s laatste jaren. Geld is geen leven, het brengt ons niets.

beeld, ervaren, zijn

er is een wereld, wat Spinoza natuur noemde. Het geheel, alles.
er is de mens, een nietig levend wezen op een nietige planeet.
Voor ons is dit belangrijk, voor mensen is de mens de eerste referentie. Mensen staan ons nader dan andere wezens.

Ik ben me soms bewust van de wereld in de betekenis van natuur. Dat er iets groots, oneindig in omvang en duur is. Dat er leven is. Dat er mijn leven is dat ik probeer vorm te geven.
Hoofdactiviteit in dit leven van mij is lezen, studeren, denken. En ik maak beeld. Om me te uiten, om te onderzoeken, om mijzelf te realiseren.

Soms wil ik een bijdrage leveren. Mijn beelden delen, tonen.

Ik denk dat als Deleuze over schilderkunst schrijft schilderen vervangen kan worden door fotograferen.  Het medium is minder belangrijk dan de vorm, het platte vlak. Hoewel Deleuze over het sculpturale schrijft als het over schilderen gaat. Misschien gaat het om visueel tastbaar beeld?

affecten en percepten

figuratie vs abstractie is nooit een tegenstelling geweest in de kunst. Het gaat om beeld creëren. Dat beeld is gebaseerd op waarneming. Kunst wordt pas boeiend als er nieuw beeld gemaakt wordt. Dat kan op iets herkenbaars gebaseerd zijn of op een idee.

Een kunstwerk is geen product, het werkt.

Ik lees weer in Deleuze, de filosoof die meer dan wie dan ook Spinoza in de twintigste eeuw bracht. En ik besef me dat Deleuze een ingang biedt om kunst vanuit Spinoza’s denken te beschouwen.

Ik las de laatste tijd ook teksten van Mondriaan, wiens teksten niet in een Nederlandse editie te koop zijn. Mondriaan is zelfs voor de Groene ‘te moeilijk’, maar ik denk dat hij een betrekkelijk heldere en vooral ook moderne kijk op beeldende kunst had.

Bij Robert Irwin gaat het bovenal om waarnemen.

Ik maak zelf niet-referentiële beelden in de vorm van inkjetprints. Ik vind het moeilijk hierover te schrijven, juist omdat het nergens naar verwijst. Mondriaan schreef over zijn visie op het maken van kunstwerken. Robert Irwin vertelde in gesprekken met Lawrence Weschler over hoe hij tot beelden komt. Waar het in kunst volgens hem om gaat. Ik moet een vorm vinden om over mijn eigen beelden te schrijven.

wordt vervolg

Scroll to Top