Houellebecq’s meeste recente roman, De kaart en het gebied, gaat in mijn lezing voornamelijk over eenzaamheid. Regelmatig dacht ik aan de romans van Sartre, hetgeen gestimuleerd werd door het herhaaldelijk gebruik van het werkwoord walgen. Houellebecq is ook in dit boek weer op zijn sterkst als observator van onze cultuur en het menselijk gedrag. Zoals altijd combineert hij mededogen en misantropie. Soms zwelgt hij teveel, wordt het te romantisch en uit hij zelfmedelijden. Gelukkig is er ook weer zelfspot om het leesbaar te houden. Zijn alter-ego is beeldend kunstenaar Jed Martin en de schrijver van Elementaire deeltjes is zelf ook één van de hoofdfiguren in het boek.
Houellebecq heeft vaak geschreven over het rampzalige van wereldverbeteraars en het politiek idealisme van Sartre staat dan ook ver van hem. Toch laat hij in dit boek merken dat hij ze ook soms benijd die idealisten. Het najagen van waandenkbeelden kan het leven eenvoudiger en dragelijker maken.

Op de achterflap staat dat Houellebecq zich vernieuwd heeft, zelf vind ik het 100% vintage Houellebecq. Helaas ook weer met een stukje toekomstkijkerij op het eind, zijn grote zwakte. Maar dan heeft hij al zoveel krediet opgebouwd dat dat vergeven en vergeten kan worden.

Vorige week was ik in het Bonnefantenmuseum in Maastricht. Een mooi voorbeeld hoe een regionaal museum met bescheiden budget niet moet functioneren. In de Pont in Tilburg kom ik regelmatig. Het is een museum met een uitgelezen collectie die gestaag groeit en boeiende tijdelijke tentoonstellingen. Het heeft een sterke eigen uitstraling.

Het Bonnefanten ligt centraal in een cultuurrijk Euregionaal gebied. Daar merkte ik niets van. De nadruk ligt in de collectie meer op bekende internationale kunstenaars uit de jaren 70-80 van vorige eeuw.

Het is een slapend museum. Er gebeurt nauwelijks wat, de tijd lijkt stil te staan, de collectie ontwikkelt zich niet. De suppoosten vervelen zich niet minder dan de handvol bezoekers.
Maar er gloort hoop: volgend jaar gaat directeur van Grevenstein met pensioen, nu maar hopen dat er een dynamische opvolgster gekozen wordt.

Het grote nadeel van kunstacademies is dat studenten veelal te jong zijn voor het kunstenaarschap. Ze missen levenservaring en inzicht.

Afgelopen wekend bezocht ik de eindexamenexpo van de Rietveld. Mijn start was niet best omdat in de eerste ruimte die ik bezocht een docent een rondleiding aan het geven was. Het vertrouwde clichématige gelul van mensen die denken verstand van kunst hebben maar in werkelijkheid hun gebrek aan inzicht trachten te verhullen achter banaliteiten.

De meeste afgestudeerden hebben nog niets te zeggen en, logischerwijs,  nog geen vorm voor hun kunstenaarschap gevonden. Het valt ze niet kwalijk te nemen. Wel verwijt ik de academie dat ze niet beter opleiden.

Het was een beneden-gemiddeld jaar. Er was één presentatie bij die er duidelijk bovenuit stak. AnneSofie Helland, uit Noorwegen, had in de litho- en etswerkplaats een installatie gebouwd met onder andere diverse video’s. This is not a meeting and the green stuff heette het (zo ver ik me herinner). Video’s van vergaderende mensen waaroverheen de hoofden van o.a. Artaud geprojecteerd werden, foto’s, een kan met groen vocht. Een laptop met daarop toeschouwers die naar een executie op de elektrische stoel zitten te kijken. Een vreemde, onheilspellende installatie met de ruimte optimaal benut.
Hier is al sprake van een kunstenaarschap. Dit is boeiend, intrigerend werk dat ook technisch sterk is.

De Rietveld deelt elk jaar prijzen uit. AnneSofie Helland was zelfs niet genomineerd.